De weg van Sake Bouma is volbracht: hij overleed op 5 september 1995 te Appelscha, 85 jaar oud, ‘na een rijk en op vele terreinen actief leven’. Wie kent hem nog?

De kans die mij, voor dit nummer, tot mijn voldoening geboden werd om als ‘gepensioneerde’  blijk te geven van  mijn aanwezigheid-op-afstand, benut ik in zoverre ongaarne, dat de aanleiding onverwachts negatief is geworden. Het moet helaas gaan over het heengaan van een oud-collega en vriend. Daardoor laat ik het onderwerp waarover ik van plan was te schrijven nu maar schieten. Dat zou gegaan zijn over het komen en gaan van directeuren, gezien vanuit de afweging ‘continuïteit en verandering’. Misschien komt die kans later nog eens op mijn weg.

De weg van Sake Bouma is volbracht: hij overleed op 5 september te Appelscha, 85 jaar oud, ‘na een rijk en op vele terreinen actief leven’. Wie kent hem nog? Dat moeten dan degenen zijn, in actieve dienst of gepensioneerd, die nog als collega met hem hebben gewerkt vóór 1975, het jaar waarin hij met pensioen ging.

Zó was het begonnen: toen Bertus Smit de gevolgen van een verblijf in een Duits concentratiekamp niet te boven bleek te zijn gekomen, hield Bouma bij een herdenkingsbijeenkomst een toespraak die de aandacht van de directie van J.B.Wolters op hem, begaafd spreker, deed vestigen. Hij was in de buurt van Leeuwarden hoofd van een lagere school, die hij nog in 1945 vaarwel zei om ‘hoofdvertegenwoordiger voor lager onderwijs, ulo en kweekschool’ van J.B.Wolters te worden, en later, na de fusie met Noordhoff in 1968, hoofd van de afdeling basisonderwijs. Zeer veel is door hem tot stand gebracht, onuitputttelijk schenen zijn elan en zijn energie. Zó groot was zijn relatiekring dat iemand eens, wat chargerend, opmerkte dat je bij het onderwijs eigenlijk niet veel kon voorstellen als Sake Bouma je niet kende…

Zowel buiten als binnen het bedrijf heeft hij door zijn stimulerend en enthousiasmerend optreden zeer velen aan zich verplicht. Ook ik behoor tot die velen, doordat Bouma mij, in politiek en levensbeschouwelijk opzicht een jonge geestverwant van hem, bij de directie van toen introduceerde. Zodoende zorgde hij er indirect voor dat ik in augustus 1949 direct na school als productiemedewerker bij deze excellente uitgeverij in dienst kon treden. Zowel zakelijk als in het persoonlijke verkeer zouden wij sterk op elkaar betrokken gaan worden. Zijn betrokkenheid bij ‘de firma’ kwam overigens ook veelvuldig tot uiting door zijn rol als creatieve gangmaker bij menige feestavond, zoals die in de jaren vijftig en zestig bij J.B.Wolters werden gehouden.

Alles bijeen is er alle reden om hem op deze plaats met dankbaarheid en respect te herdenken. In dit kort bestek kan ik hem niet beter recht doen dan met dezelfde woorden als die waarmee ik hem heb toegesproken op de afscheidsbijeenkomst, in aanwezigheid van ‘zijn’ relaties, in Utrecht op 5 februari 1975: ‘Node nemen wij vandaag afscheid van de uitgever, van de Fries, de behoeder van het Friese lied, van de humanist, van de sociaal bewogene, van de docent toch ook, van de hartstochtelijke consument van natuur en van velerlei vormen van cultuur, van de collega, en bovenal: van de vriend. Tel op dit alles – en we verkrijgen een unieke einduitkomst, een naam die een relatie bevestigt: Sake Bouma.’

Daaraan heb ik nu, bij het definitieve afscheid, niets meer toe te voegen.’

Uit: Strikt persoonlijk. Personeelsblad Wolters-Noordhoff, Groningen, 1995, nr. 9